قای تقی خسروی متولد1341 روستای صدو (شغل آباد فعلی ) از توابع شهرستان قوچان خراسان رضوی، شاعر ترک خراسانی و عارف و نوازنده دوتار هستند و اشعارترکی سروده ایشان غالباً به سبک ترکی خراسانی است. و به " آرچه تخلص"می نمایند. فعالیتهایی که ایشان انجام می دهند، تعمق و غور در سرودهای مختوم قلی ، نباتی، فضولی و اشعار روایتی خراسان و تصیح دست نوشته این گونه اشعار است . کتاب روایتی، شعری یوسف و ذلیخا را نیز در دست اقدام دارند .

گفتنی است ایشان متن قرآن کریم را ازاول تا به آخر در بیش از 500 غزل به زبان ترکی خراسانی با اسلوب خاص 19 هجایی و هشت بیتی سروده اند و درحال حاضر مشغول ویرایش آن می باشد به نظر می رسد در ادبیات ترکی کاری نو و منحصر به فرد باشد.  

 باتشکر جناب استاد تقی خسروی که اجازه انتشاراین مختصر بیوگرافی را به مادادند و با آرزوی توفیق بیش از پیش برایشان سه نمونه ازاشعار این شاعربزرگوار را درزیر آورده ایم. ترجمه فارسی این اشعار را جناب محمد خسروی برادر شاعرانجام داده اند، امید که مورد توجه قرارگیرد. 

 

آچ میخانه نی دولدور گینه پیمانه نی

 

کیم سراغ ائدمیش بوگون بیرهمچو من دیوانه نی

                   تاکی گوردوم آغ اوزو او خال و او تک دانه نی

چه کسی سراغ دارد امروز همچو من دیوانه ای

                 تا که دیدم سفید روی باآن خال و آن تک دا نه را

شمع رخسارین یاخار هرلحظه مینگ پروانه نی

               منده بی پروا دئیرم کونگلومده(1)گورسن نامه نی

شمع رخسارت می سوزاند هرلحظه هزارپروانه را 

             من بی پروا می گویم در ضمیرم ببین  نامه را

آچ گینن میخانه نی دولدور گینن پیمانه نی

بازکن اکنون میخانه را و پرکن اکنون پیمانه را

 

ساچ لارین آچدین گنم حالیم خراب اولدی خراب

              اوز دولاندوردین گنم باغریم کباب اولدی کبا ب

گیسوانت رابازکردی دوباره حالم خراب شد خراب

              رویت را برگرداندی باز قلبم کباب شد کباب

هرسحرلر آچولان گئٶزوم پرآب اولدی پرآب

             آه وبیردیم ناله مه غوره شراب اولدی شراب

هرصبح گاهان چشمانم پرآب شد پرآب

            آه و ناله ام مانند غوره تبدیل به شراب شد شراب

آچ گینن میخانه نی دولدور گینن پیمانه نی

 بازکن اکنون میخانه را و پرکن اکنون پیمانه را

 

قاش آتارماقدان آله صبر و قراریم قالمدی

              نازیه منده نیاز حیف آه و زاریم قالمدی

از ابرو بالا انداختن در من صبر و قراری نمانده

              به ناز تو من نیاز مندم حیف آه و زاریم نمانده

چاپ میشام آرخایده گور تاب و توانیم قالمدی

              آب حیوان سن ده دور منده حیاتیم قالمدی

دویده ام پشت سرت ببین تاب و توا نم نمانده

              آب زندگانی در تواست درمن زندگانی نمانده

آچ گینن میخانه نی دولدور گینن پیمانه نی

بازکن اکنون میخانه را و پرکن اکنون پیمانه را

 

شاخ شمشادین هله بئلیم بوکولدو باخ منه

               اوج عزتده اوچان!پریم توکولدو باخ منه

شاخ شمشادی تو ولی کمرمن خم شد نگاه کن به من

             در اوج بی نیازی به پرواز پرهایم ریخت نگاه کن به من

دوشمیشام توپراغیه دئوزوم چوکولدو(2) باخ منه

               من خمار اندر خمار بندیم سوکولدو باخ منه

 افتاده ام بر خاکت زانوانم دولا شده نگاه کن به من

             من خمار اندر خمار بند بندم از هم باز شد نگاه کن به من

آچ گینن میخانه نی دولدور گینن پیمانه نی

بازکن اکنون میخانه را و پرکن اکنون پیمانه را

 

یئرده وگوکده یوخ تکین کن فیکون ده واحدی

              من ده یوخ دور اختیار کل جهان ده ماجدی

در زمین و آسمان نیست مانند تو در کن فیکون کردن واحدی

               درمن هیچ اختیاری نیست در کل جهان ماجدی

آرچه نین افعالینه احوالینه سن قائدی

               بئیز لره تک ساغری تک ساقیه ی تک شاهدی

   به حال و افعال آرچه(3) تو آگاهی

               به ما تک ساغر و تک ساقی و تک شاهدی

آچ گینن میخانه نی دولدور گینن پیمانه نی

بازکن اکنون میخانه را و پرکن اکنون پیمانه را

 

 آرتیرمالار و اتک لر:

1- کونگلوم به چند معنی است مانند: گلوگاه، دل، سراچه، ضمیر

2- چوکولدو ترجمه ای درفارسی ندارد مانند دولا شدن از بی حالی ، بی رمق ،بی حس

3- آرچه نام درخت سرو کوهی است که قرن ها سرزنده و شاداب است (تخلص شاعر می باشد )

 

 

آغاج یولی(سرگذشت دوتار شاعر)

 

غریب آغاج(1)ایلینده نجارالنه دوشدوم

             اره چکوب بوئینومه نبی(2)یادونه دوشدوم

به حروف ابجدسال 1316خورشیدی به دست نجاری افتادم

            هنگام برش گردنم با اره به یادحضرت ذکریای نبی افتادم

تیشه ووردور تپمه قولدن قولینه دوشدوم

             سوهان چئکدی ئیوزومه ساقدن سولومه دوشدوم

با تیشه سرم را می تراشید و ازاین دست به آن دست می شدم 

             و به صورتم سوهان می کشید و راست و چپ می شدم

تارلندرده تار منه بيردن زبانه دوشديم  

و سیم به من وصل شد و یهو به زبان آمدم

 

شهد و شکرمین ساچدیم بلبل کئمین گوللره

             آوازوم ائل ائیچینده دوشدو دیلدن دیللره

مانند بلبل شهد و شکرم را به روی گلها پاش دادم

             آوازم میان ائل به سرزبانها افتاد

باشا وردوم تویلره دوشدوم ائلدن ائللره

             غریب عاشیقدن دئدیم یاش دوندردوم گوزلره

به عروسی ها را سر زدم و ازدست بخشی به دست دیگری افتادم

     واز غریب عاشق (3)گفتم و درچشمان حاضرین اشک جمع کردم

آغاج یولینه گئزدیم نظم و عرفانه دوشدوم

و راه زیادی پیودم تا به نظم و عرفان درآمدم

 

بئیردن بئیر قارا طوفان منین یولیمی کئسدی

             بخشی دوشدور یامانه فلک بئلینی قئسدی

ناگهان یک طوفان سیاهی راهم رابرید (بخشی معتادشد)

            بخشی به بد دردی افتاد و فلک کمرم راشکست

کول باشیما سئورولدی محنت باغریمی باسدی

            منین قویدو گروده گئوزوم یولیندا آسدی

خاک به سر شدم و محنت جگرم را فشرد

             و مرا به گرو گذاشت و چشمانم به راهش ماند

جاهیل جوان الینده لا یفتنونه(4) دوشدوم

به دست جوانی ناشی افتادم تاامتحان پس دهم

 

بیان ایلرم بو گون نه لر گلدیر باشیما

               ایگیدلیقدا قوجالدیم باخما منیم یاشیما

بیان میکنم امروز چه ها آمد برسرم 

              درجوانی پیرشدم به سن و سالم نگاه نکن

قولاغ لاریم چئکیلدی دورناخ دئگدی دوئشیما

             کونگلوم یارالو قالدی ائل دئگمده ساچوما

گوشهایم بدون ملاحظه کشیده شد و ناخن به سینه ام کشیدند

            و قلبم زخمی ماند و دستی به گیسوانم کشیده نشد 

یاخشی کئوکا گلمدیم بیر یاریم جانا دوئشدیم

خوب کوک نشده و نیمه جان نواخته شدم

 

صدو(5) یئوردومدا قالدیم ولی غربت ایچیندا 

             حسینعلی صغیرنن بیگم خئله (6) ائلیندا

در صادو (سرزمین مادریم) ولی در میان غربت

             و دردست حسینعلی صغیر و مادرش بیگم خاله ماندم 

گئٶز یوم دوم واچاندا قئرخ اللیه یئتنده

              بند بندیم اوئزولدو منه سه لا (۷)وراندا

تا چشم باز کردم به سن چهل و پنجاه رسیدم 

و هنگام تعویض تخته نازک زیرین با تخته سه لا بندازبندم پاره شد

اومید ائله گوئلومده موندا زیندانا دوشدوم

با امید و آرزو در نهادم اینجا به زندان افتادم

 

خان محمدینو (۸)گئوردوم بئیر گون منی چالیدی

             کدخدانین اوغلو چوخ حسرتلی باخیدی

خان محمد یک روز مرا می نواخت بود

             و پسرکدخدا(شاعر) با حسرت زیادی به من نگاه می کرد

اونا یئتیشماسیدیم منیم گونوم باتئیدی

              منه یئتیشما سیدی اونون بختی یاتیدی

به اون نمی رسیدم خورشید بختم غروب می کرد

             و اون اگر به من نمی رسید بخت و اقبالش می خوابید

شیره خانلاردان تقی قوجاغنا دوشدوم

از قهوه خانه ها به آغوش تقی (شاعر) افتادم

 

تورقوزدوردور محنت دان توز تورپاقو تنیمدان

             ال چکدی باش غولاقیما اوپوج آلدی ساچیمدان

ازمحنت مرا درآورد و گرد و خاک مرا پاک نمود

              و دستی کشید به سرم و ازگیسوانم بوسه چید

اوستا طلب ائیلادوم چخوب اوستا دالیندن

              پرده لاریم باغلادو اسحاق (۹)اوغلو الیندن

جهت یادگیری دنبال استاد گشتم 

            و پرده هایم را پسراسحاق که نیمچه(استاد)بخشی بودبست

صفحه لیاندان سورا نیمچه بیانه دوشدوم

پس از صفحه انداختن به صورتم به نیمه زبان آمدم

 

غیوانه آشکارا قورخه قورخه چالوندم

              گاهی اونا خوش و بش گاه حسرتده قالدوم.

بطور پنهانی و گاهی آشکارا نواخته شدم

        گاهی خوش صدا و گاهی نیز ناشیانه نواخته می شدم

یاخشی اوستا تاپمادیم صبرو صلاته گئیردوم

              تقی دوشدو غربته عزم هجرت باغلادوم

استادخوبی ندیدم و مجبور به صبر و سکوت شدم

             تااینکه تقی به غربت افتاد و من هم عزم هجرت از دیارم بستم

خراساندان خوزستان سونرا تهرانا دوشدوم

ازخراسان به خوزستان بعد به تهران افتادم

 

هما (سردا قوناندا ) سعیده من یئتیشدوم

             استودیو لاردان کئچدیم اینترنیتا یاپوشدوم

به حروف ابجدسال1378خورشدی به سعیدتهرانی زاده رسیدم

             ازاستودیوها گذشته و از دنیای مجازی سردرآوردم   

وصال ایندی ال وروب چوخ سازلارا باریشدیم 

             حقیقتدان یول آچدیم نظم و عرفان دا بیشدوم

حال بخت یار شد و به وصال رسیدم و سازهای زیادی سازکردم

             استاد مسلم راپیدا و به سوی حقیقت و عرفان راه بردم  

ایشان طهرانی زاده استادالینه دوشدوم

و سرانجام به دست استاد تهرانی زاده افتادم.

 

آرتیرمالار و اتک لر:

1- سال 1316 خورشیدی. 2- ذکریای نبی.  ۳-از عشاق معروف ۴- قرآن کریم ، عنکبوت آيه ۳ و الذاريات آیه ۱۳ (آيا فکر ميکنيد دچار امتحان نمي شويد). ۵- مخفف صادق قلي که باني روستاي شغل آباد قوچان بوده؛ در قديم آن روستا بنام صدو معروف بوده است. ۶- قهوه خانه یا شيره خانه دار روستا. ۷- تخته سه لايي. ۸- نوازنده ميهمان در روستا   9- پسر اسحاق، حسين يوسف پور. 

اشعار آیه های قرانی

 تاری من سندن بو دم بئیرلحظه دیدار ایسترم

             عرض حالیمه قولاخ ور سوزه گفتار ایسترم 

من بو بسم الله دان ابیات پربار ایسترم 

            باشوما بنده لیقی تاج گهربار ایسترم 

بئیر دئیل(زبان) پرذکرو فکر بسیار ایسترم

 

او بنای کعبه نی پایه قویان اولدی خلیل

             عرض ادب اتگین قبول ای السمیع ربیم جلیل 

امرینه تسلیم اولان لار کل مخلوق بی بدیل

            نیت یم سینه م دا گور اوبغض خنجربی دلیل

ربنا یا ربنا الهام بسیار ایسترم

(آیات ۱۲۶تا۱۲۹سوره بقره)

 

جام می لار پی به پی اندیشه دلداروم یتیر

         صفحه دونیا یوزون حسن ایله احسانم یتیر(برسان)

روز عقبا دا گنم او حوسنه کوپ جانیم یتیر

          دوزخ و اوت دان نجات ویر باغ رضوانوم یتیر

ربنا یا ربنا هم دین و دینار ایسترم

(آیه ۲۰۱ سوره بقره)

 

سن صبورین صبریمه(صبرمرا) ایوب تکین اتگین خدا

    استقامت ویر منه داغلار کمین من پا بجا

فتح ونصرت سن عطا قیل کفر ونفسیم بی بقا

       گلمیشم رقصان بویول ائل(دست) تودموشام بدرالدجا

ربنا یاربنا شهد شکربار ایسترم

(آیه ۲۵۰ سوره بقره)

 

شکرونی چوخ (زیاد) ائدرم بئیزدا چکلدیک بویوله (راه )

   یول ، عرفان یولو دور اوزگه یولو آتگین چو له

منت ین گئوز اوستونا کونگلومو چئکمه باطیله

      اجر کامل وئر منه بو ائله (دست)و الکن دئیله (زبان) 

ربنا یاربنا یولیندا اسفار ایستیرم

(آیه ۸ سوره آل عمران)

 

سایه سی باش اوستوما قالدو بئیزه آنا و آتا       

        سن منه قلدین عطا(درنسخه ناخوانابود)

چکمیشین عفو قلم بئیر توبه یا  مینگ مینگ خطا

       رحمت ائد عقبا گونی یاندور ما سن بئیر بیئر اوتا

ربنا یا ربنا سن لیق گوزل یارایسترم

(آیه ۷۴ سوره فرقان و۷و۸ سوره غافر)

 

:: بازدید از این مطلب : 301

|

امتیاز مطلب :

|

تعداد امتیازدهندگان :

|

مجموع امتیاز :